De ‘sense of urgency’ binnen het bedrijfsleven, om het vertrouwen, van de financiële markten en het publiek, te herwinnen en adequaat te anticiperen op de eisen van stakeholders is de laatste jaren enorm toegenomen. Business leaders zijn zich meer en meer bewust van het feit dat zij effectief moeten inspelen op het nieuwe politieke, economische en maatschappelijke klimaat. Topmanagers, bestuurders en commissarissen van ondernemingen staan voor de uitdaging het vertrouwen van stakeholders te (her)winnen en dit vertrouwen vast te houden. Dat is beslist geen eenvoudige opgave.
Geloofwaardigheid, integriteit en transparantie zijn de fundamentele elementen voor een duurzame organisatie. In het verleden bestond er een zeker, en vrijwel automatisch, vertrouwen in ondernemingen. Het principe van: ‘trust me’, was een gegeven. Maar vandaag de dag is dit vertrouwen in ondernemingen veranderd in een behoefte en een noodzaak tot meer transparantie en zekerheid. Op je ’blauwe ogen’ alleen red je het niet meer. Stakeholders stellen nu andere eisen en hebben hogere verwachtingen. De druk op bedrijven neemt hierdoor toe. Het gaat er vandaag de dag om dat je als bestuurder transparant kunt uitleggen wat je doet, hoe je het doet, en tot welke resultaten dit alles leidt. Verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen is waar het om gaat. Het adagium is verschoven van ‘trust me’ naar ‘tell me’, ‘show me’ en ‘prove me’.
De druk op het (internationale) bedrijfsleven neemt ook anderszins toe. Ondernemingen worden, volgens eigen zeggen, bedolven onder nieuwe wet- en regelgeving. Toezichthoudende instanties zien tegelijkertijd strenger toe op de naleving hiervan. De consequenties voor non compliance zijn vele malen groter dan voorheen. Naast de steeds hoger wordende financiële boetes die toezichthouders aan wetovertredende bedrijven opleggen, is het vooral de mogelijke reputatieschade die ondernemersbestuurders en commissarissen in toenemende mate ontzag inboezemt. Bovendien beoordelen de financiële markten, in het bijzonder de institutionele beleggers, ondernemingen steeds meer op basis van een breed pallet aan prestatieindicatoren. Een goede financiële performance alleen is niet meer toereikend, ook op niet-financieel gebied wordt de lat steeds hoger gelegd.
De maatschappij vraagt steeds meer om transparantie en integriteit van organisaties. Veel organisaties zijn de afgelopen jaren druk bezig geweest, of nog doende, met het opzetten of aanpassen van een coherent stelsel van maatregelen en structuren voor corporate governance. Maar dat de praktijk weerbarstig is blijkt dagelijks uit het nieuws. Of het nu gaat om boekhoudschandalen, de bouwfraude, de woekerpolissen, schendingen van mensenrechten, milieuschandalen, grootschalige natuurvernietiging, of om de wereldwijde kredietcrisis die de financiële wereld op haar grondvesten doet schudden; feit is dat het besturen en beheersen van ondernemingen niet eenvoudig is.
De nieuwe standaarden op het gebied van corporate governance (waaronder verschillende Europese corporate governance codes, de US Sarbanes-Oxley Act van 2002 en de nieuwe richtlijnen van de OESO van 2004) onderstrepen de noodzaak tot goed ondernemingsbestuur en moreel leiderschap. De International Financial Reporting Standards zullen gaan zorgen voor meer transparantie en een beter toegankelijke onderlinge performance vergelijking in het internationale bedrijfsleven. En de OESO richtlijnen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen, de tien vrijwillige principes van de UN Global Compact Initiative en de nieuwe G3 richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) stimuleren ondernemingen te handelen vanuit de gedachte van goed rentmeesterschap. Daarbij wordt betrouwbare en verifieerbare informatie als essentieel beschouwd om het vertrouwen te herwinnen en te kunnen behouden.
Uit allerlei internationale verdragen valt voorts af te leiden dat het bedrijfsleven nauw betrokken wordt bij de realisering van wereldwijd overeengekomen doelstellingen. Alleen focussen op de bottom-line is daarom niet meer genoeg. Het Kyoto Protocol van 1997, is daar een duidelijk voorbeeld van. Maar ook de UN Millennium Development Goals uit 2000 en de doelstellingen die zijn opgenomen in de declaratie van de World Summit on Sustainable Development uit 2002 tonen deze gewijzigde rol voor het bedrijfsleven aan.
CSR is de hype al lang voorbij. Het is een duurzame ontwikkeling geworden die een integraal onderdeel vormt van modern ondernemerschap. CSR ontwikkelt zich op dit moment van een meer defensieve (risico- en reputatiemanagement gedreven) benadering, tot een meer offensieve opstelling. Hierbij staan nieuwe markten, nieuwe producten en diensten en duurzame ontwikkeling centraal. Het spreekt vanzelf dat tegen deze achtergrond maar één conclusie gerechtvaardigd is: verantwoord, integer en duurzaam ondernemerschap, met een actieve maatschappelijk betrokken rol, is waar het tegenwoordig bij grote internationaal opererende bedrijven om draait!
English 
Nederlands